بچه‌ی همه مردم/ درباره فیلم «بچه مردم»

فرزانه زینلی | رسانه مجلا

«بچه مردم» عصاره همه فرمول‌ها درباره داستان‌گویی در سینما را در خود دارد. حتی در سوژه و پرداختن به آن هم آنقدر خوب و غیر کلیشه‌ای عمل کرده است که جای هیچ حرفی را نمی‌گذارد. سوژه‌ای که محمود کریمی دست روی آن گذاشته، قبلا در سینما به شکل ویژه پرداخته نشده بود. این خودش مزیت اصلی این اثر است که در کنار فیلمنامه خوب آن، فیلم را جذاب و دیدنی کرده است. حضور بازیگرانی همچون گوهر خیراندیش و حسن معجونی هم به عیار آن افزوده و البته بودن رضا کیانیان هم گرچه نقش کوتاهی دارد، اما مثل همیشه تاثیرگذار است.

طنز لطیفی که در اثر دیده می‌شود، علاوه بر آنکه از مخاطب خنده می‌گیرد، به دام لودگی و مسخره‌گی نمی‌افتد. برعکس، طنز این فیلم آنقدر به جاست که در لحظات احساسی، می‌تواند جمعیت حاضر در سینما را به خنده بکشاند و هم‌زمان، احساس همدلی آنها را هم برانگیزد. این همدلی در همه داستان احساس می‌شود؛ شما با «ابوالفضل»، شخصیت اصلی فیلم، کاملا همراه می‌شوید. شکست می‌خورید، غصه‌دار می‌شوید، امیدوارید و به تعادل می‌رسید. این یعنی کارگردان و فیلمنامه نویس به خوبی توانسته‌اند از پس ساخت شخصیت دوست‌داشتنی بربیایند. شناخت خوب نویسنده و کارگردان از بازه سنی بازیگران و شخصیت‌های اصلی داستان باعث شده با اثری پخته و معقول طرف باشیم نه کاریکاتوری از بخش کوچک جامعه.

داستان از جایی با دفاع مقدس و جنگ گره می‌خورد که اتفاقا نقطه درستی است؛ نه وصله ناجور داستان است، نه شکل و شمایل شعار به خودش گرفته. اتفاقا انتظار برای رسیدن به آن مرحله در مخاطب ایجاد شده است. کارگردان، اما به همین بسنده نمی‌کند؛ حتی در جنگ هم شخصیت‌اش را همانطور که هست نشان می‌دهد و از طرف دیگر، پای طنز را به جبهه هم می‌کشاند. اما باز باید خاطرنشان کرد که نه هر طنزی! طنزی که در معنای کلمه «پاکیزه» است و مخاطب به موقعیت طنز می‌خندد، نه اطوار بازیگر یا دیالوگ‌های خارج از عرف.

تعلیق داستان فیلم به اندازه است، حتی در جای درستی هم نتیجه این تعلیق را نشان می‌دهد. مخاطب همراه با شخصیت اصلی به نقطه نهایی داستان می‌رسد، نه زودتر و نه دیرتر. استفاده درست و نمادین از لغت‌نامه در صحنه‌های مختلف فیلم، هم به کارگردان کمک کرده است تا پازل صحنه‌ها را مرتب بچیند و هم به مخاطب، که قدم به قدم با شخصیت همراه شود.

بچه مردم فیلم محبوبی خواهد شد، از آن فیلم‌هایی که می‌شود چندبار دید و هربار از داستانش بیشتر لذت برد. از آن فیلم‌هایی که آدم‌های زیادی با آن خاطره دارند. اما فیلم درجه یک‌تری می‌شد اگر غلظت سکانس آخر را کمی کمتر می‌کرد!