ترجمه کتاب «سرمایه‌داری پلتفرمی» پایان یافت

کتاب «سرمایه‌داری پلتفرمی» نوشته نیک سرنیک در سال ۲۰۱۷ منتشر شده و یکی از پربسامدترین کتاب‌های سال‌های اخیر در حوزه پلتفرم‌های اجتماعی و اقتصاد دیجیتال است.

استدلال این کتاب این است که سرمایه‌داری بعد از یک دوره کاهش طولانی در سودآوری تولید، رو به سوی «اطلاعات» آورده است و اطلاعات را روشی برای حفظ رشد اقتصادی و نیروی حیاتی در رویارویی با بخش تنبل تولید می‌داند. در قرن بیست و یکم و بر اساس تغییرات فناوری‌های دیجیتال، اطلاعات به نحوی فزاینده تبدیل به نقطه مرکزی بنگاه‌های اقتصادی و ارتباط آن‌ها با کارگران، مشتریان و دیگر سرمایه‌داران شده است. پلتفرم در اینجا به‌عنوان الگوی جدید تجاری پدیدار می‌شود که قادر به استخراج و کنترل مقادیر عظیمی از اطلاعات است و ما با این تغییر، شاهد ظهور شرکت‌های بزرگ انحصاری هستیم. امروز سرمایه‌داری اقتصادهای با درآمد بالا و متوسط، به‌گونه‌ای فزاینده در انحصار این شرکت‌هاست و این کتاب اشاره می‌کند که این روند ادامه خواهد داشت. هدف این کتاب این است که این پلتفرم‌ها را در زمینه‌ای بزرگ‌تر از تاریخ اقتصاد در نظر گیرد و آن‌ها را به‌عنوان ابزاری برای تولید سود فهم کند و طرحی کلی از برخی از تمایلاتی ارائه دهد که نتیجه کار آن‌هاست.

بحث فصل اول این کتاب برای مورخان اقتصاد، بحثی آشنا است؛ زیرا بحران‌های مختلفی را طرح می‌کند که زمینه و پایه اقتصاد امروز ما و پس از ۲۰۰۸ است. این فصل تلاش می‌کند نمایی تاریخی از فناوری‌های نوظهور ارائه دهد. فناوری‌هایی که پیامد تمایلات عمیق سرمایه‌دارانه است و نشان می‌دهد که چگونه آن‌ها دلالت بر نظامی مبتنی بر استثمار، محرومیت و رقابت دارند. محتوای فصل دوم نیز باید برای کسانی که کسب‌وکارهای فناورانه را دنبال می‌کنند سودمند باشد. این بخش از طرق مختلف در تلاش است که بحث‌های مختلف و در حال پیشرفت را روشن سازد و گونه‌‌شناسی و پیدایش پلتفرم‌ها را بیان کند. فصل سوم بر اساس فصل‌های قبل، سعی می‌کند تمایلات احتمالی را ترسیم کند و پیش‌بینی‌های بسیطی درباره آینده سرمایه‌داری پلتفرمی ارائه دهد. این پیش‌بینی‌های آینده‌نگر برای هر طرح سیاسی الزامی است. اینکه ما چگونه گذشته و آینده را مفهوم‌سازی می‌کنیم برای چگونگی تفکر راهبردی و گسترش رویه‌های سیاسی ما برای تغییر جامعه امروز اهمیت دارد. خلاصه اینکه این مفهوم‌سازی این تفاوت را ایجاد می‌کند که آیا ما فناوری‌های نوظهور را به‌عنوان آغاز رژیمی جدید در انباشت تلقی می‌کنیم یا آن را ادامه رژیم‌های قبلی می‌دانیم. این مسئله، پیامدهایی برای امکان بحران و تصمیم‌گیری دارد. اینکه بحران ممکن است از کجا ظهور کند. همچنین پیامدهایی برای رویارویی ما با آینده احتمالی کار ذیل سرمایه‌داری خواهد داشت. بخشی از بحث‌های این کتاب، ظهور موقعیت مبهم جدید و تداوم روندهای طولانی‌مدت را نشان می‌دهد؛ اما همچنین متوجه تغییرات مهمی است که یک فرد قرن بیست و یکمی آن را باید درک کند.

لازم به ذکر است که ارجاعات فراوانی به این کتاب شده و از سال ۲۰۱۷ تاکنون بیش از ۷۳۰ بار مورد استناد دیگر پژوهشگران قرار گرفته است. همچنین بحث‌های ارزشمند این کتاب در نقد پلتفرم‌های دیجیتال و نقش آن در سرمایه‌داری می‌تواند ادبیات ما را در نقد نظام جدید جهانی گسترده سازد.

نویسنده این کتاب نیز هم‌اکنون در کالج کینگ لندن، اقتصاد دیجیتال تدریس می‌کند. او در حوزه‌های روانشناسی، فلسفه و اقتصاد تحصیل کرده و در سال 2013 از رساله دکتری خود با عنوان «بازنمایی پیچیدگی: مواد ساخت سیاست جهانی» دفاع کرده است. وی هم‌اکنون با دانشگاه‌های سیتی و وست مینستر نیز همکاری دارد. سرنیک را به همراهی با نظریه‌های سیاسی شتاب گرایی و اقتصاد پس از کمیابی می‌شناسند.

لازم به ذکر است که کار ترجمه کتاب «سرمایه‌داری پلتفرمی» توسط دکتر مجید سلیمانی ساسانی – پژوهشگر مطالعات فرهنگ و رسانه – پایان یافته است و به زودی توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی و انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود.

از مترجم این کتاب پیش از این کتاب تالیفی «شرق‌شناسی هالیوود؛ تحلیل روایت پسااستعماری مسلمانان در سینمای هالیوود» و همچنین ترجمه کتاب «ارتباطات اجتماعی جدید در عکاسی؛ زندگی دیجیتالی در اینستاگرام» توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی منتشر شده است.